Propozycje ćwiczeń usprawniania funkcji percepcyjno- motorycznych istotnych w procesie nauki czytania i pisania dla dzieci 6-letnich oraz dzieci z trudnościami w czytaniu i pisaniu z kl. I-III.
Rodzicu, jeśli twoje dziecko przygotowuje się do podjęcia nauki w kl., I lub jest uczniem kl. I-III i ma trudności w czytaniu bądź pisaniu, możesz mu pomóc wykonując z nim proponowane ćwiczenia .
• Rozwijanie umiejętności językowych:
wzbogacanie zasobu słownictwa, umiejętności wypowiadania się poprzez codzienne
czytanie dziecku książek, połączone z rozmową na temat treści, zadawaniem dziecku
pytań i udzielaniem mu wyjaśnień; rozmowy z dzieckiem na temat programu obejrzanego w TV, a także zadawanie dziecku zagadek i zachęcanie go do różnego typu zabaw umysłowych; tłumaczenie zjawisk przyrodniczych z najbliższego otoczenia, rozwijanie myślenia logicznego poprzez wyszukiwanie obrazków na zasadzie skojarzeń np. król, tron i zamek.
• Ćwiczenia rozwijające funkcję słuchową:
przeliczanie dźwięków dochodzących z najbliższego otoczenia, (ćwiczenia z wykorzystaniem płyt, komputera), śpiewanie piosenek i wyklaskiwanie rytmu, liczenie wyrazów w zdaniu, sylab w wyrazie, dzielenie wyrazów na sylaby z jednoczesnym klaskaniem, składanie wyrazów z sylab, wyróżnianie głosek w różnych pozycjach wyrazów z wykorzystaniem obrazków i bez obrazków ( wybieranie obrazków, których nazwy rozpoczynają się od danej głoski: jaką głoskę słyszysz na początku wyrazu? w środku? na końcu wyrazu?) różnicowanie słów podobnie brzmiących (czy słowa, które usłyszałeś są takie same czy inne?, jaką głoską się różnią np. piłka-pałka, dom – tom, koza-kosa itp. ), kończenie zaczętego wyrazu (lo-dy, ro-wer, pił-ka, itp.),, analiza i synteza głoskowa wyrazów (np. podziel na głoski wyraz sowa: s-o-w-a, burak: b-u-r-a-k; co to za wyraz ? k-u-r-a, k-o-z-a, l-a-s;
kojarzenie głoski z literą.
• Ćwiczenia usprawniające funkcję wzrokową:
uzupełnianie braków na obrazkach; wyodrębnianie różnic między obrazkami, układanie
figur, obrazków wg. wzoru z pamięci i bez wzoru, układanie z klocków budowli wg
wzoru, zabawy doskonalące pamięć wzrokową: „co się tu zmieniło?”, „czego brakuje”,
rozpoznawanie treści obrazków ukazywanych w krótkich ekspozycjach, odtwarzanie z
pamięci kolejności figur, obrazków; ćwiczenia na materiale literowym, wyrazowym:
wyszukiwanie jednej litery pośród innych, łączenie w pary litery małej i wielkiej np.
m,M; o,O, wyszukiwanie liter w sylabach, wyrazach, krótkich tekstach, sporządzanie
albumu liter z liter wycinanych z różnych czasopism
wyszukiwanie wyrazów takich samych spośród innych podobnych graficznie, np. {lato}
lata, tato, lato, z określoną wybraną samogłoską lub spółgłoską, np. wyrazy z literą s sok
kos kok koc sala lasy sałata cebula, o takiej samej liczbie liter
różniących się tylko jedną litera, np. lis-las kosa-koza
uzupełnianie brakujących liter w wyrazach (całościowe zapamiętywanie
i odczytywanie sylab, prostych wyrazów).
• Rozwijanie koordynacji wzrokowo-ruchowej, sprawności graficznej:
kolorowanie obrazków, drobnych form graficznych , dorysowywanie brakujących elementów, rysowanie przez łączenie dużych punktów, rysowanie linii poziomych, pionowych, ukośnych, pętelkowych, falistych, rzucanie piłeczką do celu, rzucanie i łapanie piłeczki jedną ręką, żonglowanie piłeczkami, rysowanie ręką prawą, lewą, obiema rękami, , kreślenie drogi w labiryntach, pisanie liter i wyrazów po śladzie, nawijanie włóczki na kłębek, nawlekanie drobnych korali na nitkę, układanie obrazka według wzoru i bez wzoru ( gotowe układanki, puzzle, pocięte pocztówki czy obrazki), budowanie z klocków, rysowanie z użyciem szablonów, odrysowywanie, kończenie zaczętych rysunków. Proponuje się wykorzystanie pozycji : „Ćwiczenia grafomotoryczne przygotowujące do nauki pisania wg H. Tymichovej”, M. Bogdanowicz, „Od dysgrafii do kaligrafii” M. Bogdanowicz, „Ćwiczenia grafomotoryczne” H. Tymichova, A. Maciejewska „1001 szlaczków na różne tematy”, inne pozycje dostępne na rynku, programy komputerowe.
• Prowadzenie ćwiczeń w czytaniu i pisaniu metodą sylabową:
proponujemy aby dziecko czytało razem z dorosłym całe dwuliterowe sylaby otwarte ( kilka sylab np. la, ma, ta, ba, ka), dalej dziecko ma wskazać usłyszane sylaby, a następnie je czyta. Stopniowo wprowadza się sylaby z innymi samogłoskami i tworzy z nich wyrazy dwusylabowe. W ślad za osiąganymi przez dziecko umiejętnościami czytania wprowadza się ćwiczenia w pisaniu całych sylab. Dziecko powinno zapisywać tylko te zestawy sylab, które potrafi przeczytać całościowo. Dalej prowadzone są ćwiczenia w czytaniu i pisaniu zgodnie z metodyką, wg zasady stopowania trudności. W celu pomocy dziecku w czytaniu prostych tekstów z książek dorosły może podzielić ołówkiem wyrazy na sylaby. Do pracy wskazane jest korzystanie z fachowej literatury (metoda sylabowa ) zawierającej zestawy ćwiczeń np. „ Metoda 18 struktur wyrazowych w pracy z dziećmi z trudnościami w czytaniu i pisaniu” E. Kujawa, M. Kurzyna, „Ćwiczenia ułatwiające naukę czytania i pisania dla uczniów klas młodszych (zeszyt1,2,3)” – J. Mickiewicz, M. Wojak, inne pozycje dostępne na rynku.
• Rozwijanie myślenia matematycznego:
przeliczanie elementów, tworzenie zbiorów ze względu na jedną cechę, dwie cechy, porównywanie zbiorów: „o ile więcej , o ile mniej”, dokładanie, odkładanie elementów, dodawanie i odejmowanie w poznanym zakresie z użyciem konkretów, słuchanie instrukcji gier wymagających prostego liczenia, kojarzenie liczby elementów z cyfrą, określanie stosunków przestrzennych, znaki matematyczne, wykonywanie obliczeń na konkretach( nie zgadywania wyników), do przejścia do wykonywania obliczeń w pamięci, kształtować umiejętność stosowania wiedzy i sprawności matematycznych w sytuacjach codziennych.
opracowała: Ewa Nakonieczna